Η ψυχή του ανθρώπου στη Φιλοσοφία και στη Θεολογία

Posted on 28 Φεβρουαρίου 2016 Updated on 4 Απριλίου 2016

Η ψυχή του ανθρώπου στη Φιλοσοφία και στη Θεολογία

Διαφορές της Χριστιανικής θεώρησης από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη

π. Ιωάννη Ρωμανίδη

 

Η «πνοή ζωής», που ζωοποιεί από την αρχή το σώμα του ανθρώπου, συνδέεται στενά με το σώμα, το εμψυχώνει και το ζωοποιεί, το συγκροτεί και το ενοποιεί. Οι Άγιοι αποκτούν εμπειρία του εμφυσήματος του Θεού με την προσευχή και, κυρίως, με την νοερά προσευχή, που θερμαίνει και κινεί όλο τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου.

Και οι αρχαίοι φιλόσοφοι ομίλησαν για την ψυχή του ανθρώπου, την ύπαρξή της, τον τρόπο συνδέσεώς της με το σώμα, την ύπαρξή της μετά τον θάνατο. Και αυτοί είχαν την γνώση ότι διαφέρει η ψυχή από το σώμα, αλλά βέβαια οι απόψεις τους ήταν εντελώς, διαφορετικές από την εμπειρία των θεοπτών Αγίων της Εκκλησίας. Οι φιλόσοφοι ομιλούσαν για την κατά φύση αθάνατη ψυχή και το κατά φύση θνητό σώμα. Αλλά αυτή η διάκριση δεν έγινε αποδεκτή από τους Αγίους Πατέρες, οι οποίοι, όπως είδαμε, διδάσκουν ότι τόσο η ψυχή όσο και το σώμα είναι δημιουργήματα του Θεού.

«Εκείνο που δεν αλλάζει, κατά τον Πλάτωνα, είναι τα αρχέτυπα. Και η ψυχή, επειδή έχει ομοιογένεια με τα αρχέτυπα, πνευματικά είναι αυτά, πνευματική είναι και η ψυχή, άυλα είναι εκείνα, άυλη η ψυχή. Οπότε, το όμοιο γνωρίζει το όμοιο. Επομένως, είναι φυσικό, είναι η φυσική δύναμη της ψυχής να γνωρίζη αυτά τα αρχέτυπα. Εξ αιτίας όμως της φυλακίσεως της ψυχής μέσα στο σώμα, η ψυχή βρίσκει εμπόδιο το σώμα για να γνωρίση αμέσως αυτά τα αρχέτυπα, τα οποία βέβαια γνώριζε σε μία πρότερη ζωή.

Οπότε, έχουμε εξ αιτίας αυτής της αναλύσεως την λεγομένη μαιευτική μέθοδο, που ο άνθρωπος, για να γνωρίση την αλήθεια, απλώς πρέπει να την ενθυμηθή. Οπότε, υπάρχει μια λήθη, η ψυχή έχει ξεχάσει αυτά που ήξερε, οπότε πρέπει να τα ενθυμηθή. Έχουμε αυτή την περίφημη μέθοδο του Σωκράτη, την λεγόμενη μαιευτική μέθοδο, κατά την οποία ο διδάσκαλος είναι εκείνος ο οποίος εκμαιεύει ήδη υπάρχουσες γνώσεις μέσα στον άνθρωπο. Οπότε, κατ’ αυτόν τον τρόπο, η γνώση των αρχετύπων είναι έμφυτη στον άνθρωπο. Η ψυχή γνώριζε αυτά τα αρχέτυπα πριν φυλακισθή μέσα στο σώμα. Βέβαια, αυτή η πλατωνική αντίληψη μέσα στον Χριστιανισμό πήρε την μορφή περί εμφύτου γνώσεως του Θεού και του ανθρώπου».

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »